Przejdź do treści

Liczba mieszkańców (na dzień 30 czerwca 2023 r.) – 402
Ewidencyjny numer obrębu: 0016

Dawniej Studzianna, wieś na północ od Wisznic, leżąca na obszarze Zaklęsłości Łomaskiej nad rzeką Zielawą. Była dużą wsią królewską w kluczu Łomaskim, na starym trakcie prowadzącym z Krakowa przez Lublin, Łomazy, Piszczac i Brześć do Wilna.

Zachowane dokumenty potwierdzają istnienie wsi już w poł. XVI w. Od XVII w., kiedy to Jan III Sobieski darował ziemie na Pd. Podlasiu Tatarom w zamian za zaległy żołd, znany zaścianek tatarski. Jan III Sobieski dokumentem w 1679 r. w Grodnie nadał rotmistrzowi Samuelowi Romanowskiemu i Reginie z Kieńskich włóki w Studziance oraz innym Tatarom-Lipkom ziemie w okolicy (wówczas też powstał drewniany meczet). W 1681 r. ziemię w Studziance dostaje także Adam Ułan Korsacki. Ziemie Tatarzy dostawali także za królów saskich i w XVIII w. Studzianka była typową wsią tatarską, zamieszkałą głównie przez samych Tatarów. Ok. poł. XIX w. własność Samuela Kryczyńskiego.

Jeszcze w 1915 r. roku istniał tu meczet. Został spalony przez wycofujących się Kozaków, obecnie stoi w tym miejscu szkoła podstawowa. Wyznawcy islamu byli mieszkańcami wsi jeszcze przed samą II WŚ a prawdopodobnie również po niej.

Do dziś istnieje mizar – cmentarz muzułmański położony na pn-zach. od wsi, w lesie wśród wysokich sosen, otoczony nowym ogrodzeniem. Założony najprawdopodobniej w I poł. XVIII w. (pierwotny w innym miejscu), użytkowany do czasów II wojny światowej  Zachowanych ponad 300 kamieni nagrobnych z piaskowca i kilka płyt, najstarsze nagrobki są z II poł. XVIII w. (najstarsza z 1772 r., Razyja Ułan), większość z XIX w. Na kamiennych nagrobkach wyżłobione gwiazdy, półksiężyce oraz inskrypcje w języku arabskim, polskim i rosyjskim (po arabsku są modlitwy i wersety z Koranu ale nie całe nagrobki; motywy orientalne mylnie odczytywane są jako arabskie; szahada bądź wersety z Koranu towarzyszą nagrobkom w ich górnej części). Niestety czas zatarł częściowo lub w całości napisy na wielu kamieniach. Leżą tu rody Azulewiczów – od pokoleń żołnierzy w służbie Rzeczpospolitej, a także Abramowiczów, Aleksandrowiczów, Bazarewskich, Bielaków, Bajrulewiczów, Czymbajewiczów, Józefowiczów, Lisowskich, Okmińskich i in., gen. Józefa Bielaka,  majora Samuela Murzy Januszewskiego oficera Napoleona,  Heleny z Jabłońskich Januszewskiej (zm. 1832), Felicji z Aleksandrowiczów Lisowskiej (zm. 1840 r.), Jakuba Aleksandrowicza (zm. 1841 r.), Heleny z Romanowskich Baranowskiej (zm. 1848 r.), Macieja Sulkiewicza (zm. 1860 r.), pułkownika ułanów rosyjskich, Alberta Lisowskiego (zm. 1878 r.) dziedzica Ortela Królewskiego, Marii z Lisowskich Czymbajewiczowej (zm. 1895 r.). Po Tatarach w Studziance pozostały nazwy miejscowe i zapisy w źródłach historycznych.

Niektórzy tutejsi mieszkańcy posiadają jeszcze pewne cechy charakterystyczne, świadczące o Studzianka dawna osada tatarska nad Zielawą. Większość mieszkańców wsi to rolnicy. Zajmują się uprawą zbóż i kukurydzy oraz hodowlą bydła, świń, koni i gęsi. Mamy we wsi kilku pszczelarzy. Są też gospodarstwa ekologiczne  osoby tworzące rękodzieło artystyczne. W Studziance są także firmy zajmujące się budową i kryciem dachów, sprzedażą nawozów, pasz i maszyn rolniczych oraz skupem zbóż.

Działające bardzo dynamicznie i prężnie Stowarzyszenie Rozwoju Miejscowości Studzianka nie tylko kultywuje dawne tradycje tatarskie, ale realizuje też różne projekty z funduszy krajowych i unijnych oraz wypracowało własny program „Studzianka Dawna osada tatarska”. We wsi działa grupa śpiewacza „Studzianczanie” która występuje na różnych uroczystościach w gminie i okolicy. Ze Studzianki pochodzi wielu znanych uczonych, którzy z tytułami profesorów, inżynierów i wysokimi stopniami wojskowymi pracowali w różnych miastach Polski i poza jej granicami. Dzieci i młodzież ze Studzianki trenują łucznictwo tradycyjne, osiągają sukcesy w sporcie i różnych dziedzinach aktywności. Studzianka od kilku lat organizuje spotkanie z kulturą tatarską i regionalną oraz biegi tatarskie i ekstremalne, które gromadzą z roku na rok coraz więcej zawodników z Polski i zza granicy. Studzianka jako jedyna miejscowość w gminie i jedna z nielicznych w powiecie bialskim posiada witacze przy wjeździe i wyjeździe z miejscowości oraz oznakowane nazwy miejscowe. W miejscowości jest wypożyczalnia kajaków. Na przystankach autobusowych powstały murale a tym roku w miejscowości powstał plac zabaw dla dzieci. Mieszkańcy organizują co roku dzień seniora i przegląd grup śpiewaczych. Ponadto gospodarstwo agroturystyczne „U Kovala” zaprasza serdecznie na noclegi.

We wsi również istnieje murowana kapliczka przydrożna z połowy XX w., otynkowana, na planie kwadratu, od frontu zamknięta odcinkowo wnęka z prostokątnymi drzwiami, w ścianach bocznych zamknięte odcinkowo okna. Zwieńczona gzymsem, z trójkątnym szczytem. Dach ośmiospadowy, kryty blachą, z graniastym obeliskiem zwieńczonym krzyżem.

We wsi znajduje się bardzo ciekawe Prywatne Muzeum Wsi Podlaskiej oraz aktywnie działa Stowarzyszenie Rozwoju Miejscowości Studzianka. Miłośników natury zachęcamy do odwiedzenia gospodarstwa agroturystycznego „U Kovala” otoczonego mnóstwem zieleni, idealnego na wypoczynek wśród przyrody, z dala od zgiełku i w dyskretnej prywatności.

Wszystkich łasuchów zapraszamy do Studzianki na pyszne sękacze, które zyskują uznanie licznych komisji konkursowych. Studzianka słynie z potraw tatarskich, które przygotowują miłe gospodynie.